ТЕАТАР ГАВЕЛА

 

· Драмски театар Загреб до 1970 година, а потоа – Гавела

НА 29 мај 1953 година во Загреб е основан Драмски театар Загреб (ZDК). Сегашното име му е познатиот Драмски театар “Гавела” од 1970 година, а подоцна се додава “градски”.

Основањето на театарот е иницирана на 29 мај 1953 година група млади актери, а за прв директор на новоформираниот театар е назначен Перо Будак, хрватскиот драматург, поет и раскажувач. Поради обновување на просторот и реновирање на зграда во Франкопанска (според дизајнот Божидар Рашич ) првото шоу (Во кампот и Голгота на М. Крлежа) се настапило на турнејата во Суботица, додека театарот за гледачите ги отвори своите врати на 30 октомври, 1954 година, со перформанс ‘‘ Голгота ‘‘ на Мирослав Крлежа , во режија на Бранко Гавела. 

Основната интенција на основачите е да се воспостави нов театар кој, со, можноста за поинаков театар, па репертоар и стил, во опозиција, од традиционализмот на народниот театар, (ХНК) ќе го утврдат директорите Бранко Гавела, Младен Шкиљан, Коста Спасиќ, Дино Радојевиќ, Георгиј Паро, Божидар Виолич, Паоло Маџели, Желимир Месариќ, Мирослав Meѓиморец, Петар Вечек како и плејада позати актери на хрватското глумиште.

Бранко Гавела во пролетта 1959 година ја напушта ЗДК за завршувањето на последните две претстави, “Затворени простории” од Греам Грин и Држиќевата ” Тирена”. Три години по напуштањето на својот театар, Гавела го напушта овој свет.

Еден цитат најдобро го опишува значењето на Бранко Гавела за хрватскиот театар, а е запишана многу подоцна, по неговата смрт: “Со неговото раѓање на 28 јули 1885 година, светот доби необично дете, а неговата смрт на 8 април, 1962 година донесе непоправлива загуба на гениј.”

Во чест и спомен на театарот Гавела од 1973 година, се одржуваат “Гавелини вечери” ( до 1991 година се одржаа 19 пати, по што згаснаа, а во голема мера тоа се должи на војната во Хрватска). По четиринаесет години пауза, во октомври 2005 година се одржаа ревитализирани, јубилејни 20. “Гавелини вечери”, како почеток на нов живот на овој фестивал. Од 2013 година и 28 нивното издание на “Гавелини вечери” станаа национален фестивал, па така, гледачите се во можност да ги видат најдобрите изведби на јавните национални и градски театри во Хрватска. Селекторите на “Гавелини вечери” се сменуваа секоја година, а Наградата,секско е именувана по основачот на театарот на Франкопанскa, д-р. Бранко Гавела.

Театарот Франкопанска улица во Загреб, со преку 330 премиер прерасна во една од најпознатите и ценети театарски институции во Загреб и Хрватска. Театарот го негува принципот на “колективно дело”, оставено наследство од Бранко Гавела.

Како и секоја институција, особено во театарот Гавела во чиј рамки се случува толку многу театар, многу настани го одбележаа патот развојот -пристигнувања и заминувања на актери, сеќавања на “подобро минатото ” и вознемиреност од ” неизвесна иднина “, одлика на вистинска заедница со големи остварувања, но и конфликти и кризи.

Но, Гавела секако ги оправда годините на своето постоење нема отстапување од основниот принцип театарот, ” уметничкиот оптимизам ‘‘.