Потоа човекот го исфрла Бог и самиот е Бог режисер и создава театат….но тоа е душевно…
На една од еволуциите за предметот „Сценски говор со технка на глас”, некој од студентите напишал: „… Професорот да не им зборува за Бог, туку за театарот…”. Се разбира колку би било едноставно да се повлече линијата и да се рече: „Господе излези од театарот… му пречиш некому од студентите…” Но што да се прави со: неолитскиот Кокински театар , со Дионисовиот театар , што да се прави со исцелителната улога на театарот во македонската антика ,со обредните хорски ора, со левите и десните дактили кои биле обредни ора за исцелување, со евангелскиот театар игран на плоштадите во Европа на почетокот на 19 век кога се сведочело за Христа, што да се прави со: Питер Брук , Јержи Гротовски , Исидора Данкан, Џулијан Бек и со вториот „Скрб и утеха”…и се разбира полезно е да се постави прашањето токму спротивно: „…Дали е можен театар без Бога…“ Науката се согласува дека театарот во македонската антика е настанат од обредните форми, играњето во јарешки кожи во чест на Дионис? Тој на самиот почеток е врзан со Господ и славите кон Диониса . Харис тоа го одредува како: „Потреба да се одигра Господ.“ Мислам дека тоа е почетната точка за настанокот на театарот играње за слава на Бог. Тоа го има и во неолитскиот кокински театар, и во Дионисовиот и во подоцнежните театарски пројави како литургиско-молитвениот-театар и кај посебна група театарски апостоли наречени трет театар. Етертон тоа го именува како: „…Господ се појавува на сцената во отелотворување…“ За овие искуства можам да зборувам и од личен пример. На Кокино сум бил во обредна-молитвено дејство 6 пати. Таму е потврдено празнувањето на најстарата обредна драма- таканаречен СВЕТ БРАК. Тоа е обредна света драма именувана од науката како: Хиерос гамос или Свет брак. А всушност е : драма за соединување на човекот со Бог: Небесен Отец, оплодува земна мајка за да се роди: Богочовек, жрец, избраник, гласноговорник, актер, водач, пророк, Син Божји. Човекот има потреба од соединување, родение во Бога. Долимур тоа го одредува како: „Ефект на Бог во претставата…потреба од негово присуство“
Нема сомнение и фактите потврдуваат дека театарот настанал од потребата на нашиот предок, да се соедини со Бог, да го слави Бога, и да му покаже во имитативно –молбено –обредно дејство што моли од Него, да побара од Него да му се јави и објави и да избере гласноговорник-актер-посветеник, во сцено-дејствие и свето-дејствие . Во современиот театар, кој е: самобендисан, затворен во градските клишеа, јалов, политички зависен од власта, себе-афирмирачки, телесен и душевен без Дух Божји, кој е копија на современиот живот во невера, телесни страсти, агресија и ропство, кој е сведен на: човечки болки и доживеаности кои не допираат длабоко, вискоко и безвремено, кој е имитативен приказ на световната агресија и нељубов, кој не е облагороден во Божји дух и присуство. . Но еве што вели Брук на таа тема. Еве како го одредува театарот. Тој за него отвора: „суштински прашања на постоењето на настанувањето на Господ и Божјите закони…“ Некој колеги ќе речат дека театарот и актерството е занает? Суштински не се во право и не ја познаваат вистинската Бого-создадена природа на театарот. Театарот пред се е духовна категорија. Тоа е процес на ново родение, во дејствија кои се свети или сценски и кои имаат минлива или пророчка природа . Еве уште еднаш ќе го повикам за сведок Долимур. Тој вели вака дека театарот е: „Обред за духовно присуство и соединување со Бог…да се исполниш со Дух… “ На некој начин тоа е состојба на ново духовно родение. Истата приказна е во неолитскиот-кокински и во Дионисовиот театар. Потреба да се соедините со Господ-Создател. Да се родите во Него. Да добиете помазение, дар од него за дејство и зборување. Обредната драма е следната: Небесен Отец оплодува земна мајка за да се роди ПРВИОТ АКТЕР. Истата света драма ја има и во Дионисовиот театар, Ѕеус, Небесениот Отец ја оплодува Семела и се раѓа детето Дионис. И се разбира театарот во антиката за прв пат се игра во чест на тоа дете родено од Бог-Дионис. И секако да не заборавиме дека таа пророчка приказна, од неолитскиот и дионисовиот театар, завршува со објавувањето на Архангелот Гаврил, кога преку Светиот Дух бессемено е оплодена Дева Марија за да се роди Исус Христос, нашиот Господ и Спасител. Така претходните обредни драми од неолитот на Кокино и Дионисовиот во македонската антика, можеме да ги наречеме пророчка уметност . Харинол вели вака за тој период: „Обожување беше театар кое се преобразува во човечка воведеност и соодност“ Едно е сигурно зборот театар значи место за гледање и зборот опсерваторија значи исто, место за гледање. Прашањето е дали се гледа кон Бог и небесата или на долу кон сцената и нашите имитативни дејствија и желби до создателот Отецот Небесен. Свето-дејствија кои ги играме за да му покажеме на Создателот што молиме од Него.Човекот имал потреба да се соедини, да го слушне, да се поврзе со Бога. Тоа бил првиот: актер, жрец, гласноговорник, пророк, водач…режисер-Создател? Понатаму таа почетна духовна точка преминува во напуштање на Бог, заборавање на Господ, во современиот театар, актерот, режисерот, драмскиот автор стануваат самите Создатели?! Не ли е тоа патека на себе-обожување, заборавање на Бог и самите стануваме Бог-отворени(творци) и создатели. Онаа кота на современиот театар кој не потсетува на првиот грев на Адама и Ева во Едемската градина . Несомнено ќе се сложат театарџиите дека „театарот е храм”, но чиј и каков тоа е за размисла и истражување. За кого се игра театарот? За Бог, за себе или за гледачите? Или за политиките моќници кои даваат пари? ( текстот е дел од научен труд, текст за спиаснието Ars Asadamica
Проф.др Т.Стојановски